Petra van der Steen
Ik geloof dat het in het jaar 2000 was dat ik tijdens een tentoonstelling over de Japanse bezetting tussen alle artefacten een klein, bijna onooglijk lapje aantrof. Een borduurseltje gemaakt door een Nederlandse vrouw in een Jappenkamp. Namen (van haar kinderen en geliefden?), dagelijkse voorwerpen, bomen en bloemen geborduurd van restjes draad. Misschien verzameld uit vodden, uit een mouw getrokken, van de grond geraapt. Wat een moeite en gefrutsel, of iemand onder die omstandigheden niets beters te doen heeft. Dat kleine lapje vertelt een heel verhaal. Zie het als een troostlapje: onder barre omstandigheden je concentreren op dat wat de moeite waard is. Zo moet het zijn.
Ik ben geïnteresseerd in narigheid, het leven zit er vol van: je staat op en de kat ligt dood achter het gasfornuis, een geliefde gaat er vandoor, en de tijd verstrijkt en je wordt nooit meer het leuke meisje dat je ooit was. Je kunt er niet omheen dus moet je er doorheen. Tegenspoed geeft iets wat we misschien harder nodig hebben als voorspoed en vrede: de uitdaging.
Zo kan borduren een vorm van sublimeren zijn.
Het is een stug en traag gebeuren, die draad steeds maar door de stof halen. Het gaat langzaam en je krijgt geen vloeiende spontane lijn zoals bij een tekening, maar wat erop moet komt erop.
Het handschrift is daarbij ondergeschikt aan de betekenis van het beeld. De handeling, en als het goed is ook het eindproduct, bieden troost. Borduren geeft rust en ruimte tot contemplatie.
Borduren is goed voor de mens.
Petra van der Steen